Oznaczenie stali nierdzewnej - czym jest AISI?

Stal nierdzewna to popularny materiał wykorzystywany do produkcji m.in. elementów złącznych. Można tutaj wymienić chociażby śruby nierdzewne, wkręty, podkładki, nakrętki, nity czy łańcuchy nierdzewne. Stal ta zawiera m.in. chrom, który reagując z tlenem tworzy tlenek chromu odpowiedzialny za właściwości antykorozyjne materiału. Oznaczenie stali nierdzewnej jest czytelne dla osób, które mają z nią wieloletnie doświadczenie, choć i w tym przypadku mogą pojawiać się pewne wątpliwości wynikające ze stosowania różnych systemów klasyfikacji. Temu zagadnieniu bliżej przyglądamy się w naszym artykule, wyjaśniając przy okazji, czym jest popularne oznaczenie AISI.

AISI – co to takiego?

Szukając elementów złącznych ze stali nierdzewnej prędzej czy później każdy natknie się na akronim AISI. Jest to najpopularniejszy na świecie system oznaczania stali nierdzewnych. AISI to skrót od American Iron and Steel Institute, czyli Amerykańskiego Instytutu Żelaza i Stali.

W tym systemie wyróżniamy np. bardzo popularne oznaczenia jakościowe AISI 304 czy AISI 316. Elementy złączne z obu tych rodzajów stali nierdzewnych są oczywiście dostępne w ofercie Inox-Plus.

Warto przy tym wiedzieć, że choć system amerykański jest najpopularniejszy, to wcale nie jest najdokładniejszy. Pod tym względem przodują normy europejskie serii EN 10088. Dla przykładu: odpowiednikami amerykańskiej normy AISI 304L są EN 1.4306 oraz EN 1.4307, z kolei AISI 316 to w europejskiej normalizacji EN 1.4401, EN 1.4436 oraz EN 1.4435.

To warto wiedzieć

Europejskie normy serii EN 10088 są bardziej dokładne w zakresie określania stężenia poszczególnych pierwiastków stopowanych dla stali nierdzewnych.

Opatentowane gatunki stali nierdzewnych

Warto wiedzieć, że oznaczenia stali nierdzewnej mogą znacząco różnić się od ogólnie przyjętych norm AISI czy EN 10088, gdy mówimy o gatunkach opatentowanych przez prywatne firmy. Tutaj stosuje się zupełnie inne oznaczenia, jak na przykład 254 SMO, co odpowiada oznaczeniu UNS S31254 wg specyfikacji ASTMS (American Society for Testing and Materials, czyli Amerykańskie Stowarzyszenie Badań i Materiałów) oraz EN 1.4547 wg norm europejskich.

Trzycyfrowe oznaczenia stali nierdzewnych

W celu uporządkowania kwestii oznaczania stali nierdzewnych, organizacje AISI i ASTM już kilkadziesiąt lat temu opracowały przejrzysty, znormalizowany system, zgodnie z którym każdy rodzaj stali nierdzewnej oznacza się trzema cyframi.

Wyróżnia się tutaj cztery grupy takich oznaczeń, mianowicie:

1. Seria 200– są to stale nierdzewne austenityczne, chromowo manganowe. Elementy złączne wykonane z tych stali wykazują się nieco niższą odpornością na korozję w porównaniu z produktami serii 300. Przykładem takiej stali może być AISI 201.
2. Seria 300– czyli stale austenityczne, Ch-Ni oraz Cr-Ni-Mo (chromowo-niklowe i chromo-niklowo-molibdenowe). Zawierają co najmniej 16% chromu i 6% niklu. Jest to najpopularniejsza kategoria stali nierdzewnych, która odpowiada za około połowę światowej produkcji. Seria 300 charakteryzuje się bardzo dobrymi właściwościami antykorozyjnymi.
3. Seria 400– czyli stale ferrytyczne i martenzytyczne chromowe, które zawierają minimum 11% chromu. Jest to popularna kategoria, która odpowiada za około 25-30% światowej produkcji elementów stalowych, przede wszystkim do maszyn, gdzie wymagana jest odpowiednia twardość i wytrzymałość.
4. Seria 600– są to rzadkie stale nierdzewne umacniane wydzieleniowo. Przykładem może być stal 17-7PH, co odpowiada klasyfikacji AISI 631 oraz EN 1.4568. Elementy złączne z takiej stali nierdzewnej wykorzystuje się głównie w przemyśle lotniczym, w wałach pomp, trzpieniach obrotowych zaworów czy w przemyśle zbrojeniowych.

Pojawiający się w artykule akronim UNS (Zunifikowany System Numerowania) to również popularny system oznaczania stali nierdzewnych, który wykorzystuje numerację składającą się z 6 znaków, zawsze zaczynającą się od litery S – na przykład UNS S30400 odpowiada oznaczeniu AISI 304.

Zajrzyj też do innych artykułów poradnikowych w naszej bazie wiedzy, z których dowiesz się m.in., o czym informuje i jak odczytać symbol śruby, a także czym są śruby specjalistyczne.